Sabado, Marso 7, 2020

"Sige, barilin mo ako": Ang Kamatayan nina Che Guevara at Eman Lacaba

"Sige, barilin mo ako!"
KAMATAYAN NINA CHE GUEVARA AT EMAN LACABA
Saliksik at sanaysay ni Gregorio V. Bituin Jr.

Kapwa sila rebolusyonaryo ng kani-kanilang panahon. Kapwa sila mga intelektwal na nakatapos ng pag-aaral. Kapwa sila namundok upang ipaglaban ang kanilang paniniwala. Pareho silang nadakip ng mga kaaway. At pareho nilang sinabihan ang bumaril sa kanila ng ganito: "Sige, barilin mo ako!"

Si Ernesto "Che" Guevara (Hunyo 14, 1928 – Oktubre 9, 1967) ay isang rebolusyunaryong Marxista mula Argentina, manggagamot, manunulat, pinuno ng gerilya, diplomat, at teoristang militar. Isa siya sa mga pangunahing pigura ng Rebolusyong Cubano, kasama ni Fidel Castro.

Si Emmanuel Lacaba (December 10, 1948 – March 18, 1976), na kilala bilang Eman Lacaba, ay isang Pilipinong manunulat, makata, sanaysayista, tagapaglaraw (playwright), manunulat ng maikling kwento, iskrip at awit, at isang aktibista, na itinuturing na "makatang mandirigma" ng Pilipinas.

Nagpasiyang umalis sa kanyang panunungkulan sa pamahalaan ni Fidel Castro si Che Guevara upang maikalat ang rebolusyon sa Africa at South America. Ngunit nabigo si Che sa Bolivia. Noong hapon ng Oktubre 8, 1967, binihag si Guevara at dinala ng mga sundalo patungo sa isang silid ng paaralan sa bayan ng La Higuera sa Bolivia, mga apat na milya ang layo mula sa kung saan siya nadakip, ayon sa talambuhay ni Richard Harris,  “Death of a Revolutionary: Che Guevara’s Last Mission.”

Naging instrumento sa pagdakip kay Che Guevara si Félix Rodríguez, isang operatiba ng Cuban American CIA na nakaposte bilang opisyal ng militar ng Bolivia. Nagkausap sila ni Che. Matapos iyon ay umalis si Rodríguez at nag-atas sa isang kawal na barilin sa ilalim ng leeg si Che upang maging opisyal na kwento na napatay si Guevara sa labanan.

Ang mga huling salita ni Guevara ay kay Sgt. Mario Teran, ang sundalong naatasang bumaril sa kanya, ayon sa talambuhay na sinulat ng mamamahayag na si Jon Lee Anderson na ang pamagat ay "Che Guevara: A Revolutionary Life."

“I know you’ve come to kill me,” sabi ni Che Guevara kay Teran. “Shoot, you are only going to kill a man.” Sa wikang Filipino ay ganito: "Sige, barilin mo ako, papatay ka lang naman ng isang tao."

Nagpaputok si Terán, at natamaan si Che Guevara sa mga bisig, binti at dibdib.

Samantala, isang umaga noong 1976, nag-agahan si Lacaba at ang kanyang yunit sa isang bahay sa Tucaan Balaag, Asuncion, Davao del Norte. Nakita sila ng mga Elemento ng Philippine Constabulary - Civilian Home Defense Front (PC-CHDF), kasama ang taksil na nagngangalang Martin, at sila'y pinagbabaril ng walang babala. Dalawa sa kanyang mga kasama ang napatay. Si Lacaba ay binaril at dinakip, kasama ang isang buntis na nagngangalang Estrieta.

Sa pagpunta nila sa Tagum, nagpasya ang PC-CHDF na hindi nila dadalhin ang sinumang bilanggo. Unang binaril si Estrieta. Nang oras na ni Lacaba, isang sarhento ang nagbigay ng pistola kay Martin at inutusan siyang barilin si Lacaba. Medyo nag-atubili umano yung Martin, ngunit tiningnan siya ni Lacaba at sinabi, “Go ahead. Finish me off.” na sa wikang Filipino'y "Sige. Tapusin mo na ako."

Iyon ang mga huling salita niya. Ang isang bala ay dumaan sa kanyang bibig at lumabas sa likuran ng kanyang bungo. Si Emmanuel Agapito Flores Lacaba, 27 taong gulang, ay namatay sa Davao del Norte, noong Marso 18, 1976.

Mga Pinaghalawan:
https://www.englishclub.com/ref/esl/Quotes/Last_Words/I_know_you_are_here_to_kill_me._Shoot_coward_you_are_only_going_to_kill_a_man._2720.php

* Unang nalathala sa publikasyong Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod, isyu ng Marso 1-15, 2020, mp. 18-19.

Walang komento:

Mag-post ng isang Komento