Naibalik ang nawawala

NAIBALIK ANG NAWAWALA

sa nagpi-print, taospusong pasasalamat

naiwang USB ay nabalik ngang sukat

akala ko'y nawaglit na ang mga ulat

akala ko'y nawala na ang mga sulat

nagninilay ako't may bagong sinaliksik

tinunghayan ko ang naroong natititik

na nais kong ma-print agad sa pananabik

mga bagong leksyong sa utak isisiksik

at dinukot ko ang USB sa pitaka

nawawala, di ko na makita, lagot na

mabuti na lamang at aking naalala

baka nasa printing shop, babalikan ko pa

makalilimutin na ang tulad kong gurang

na nasa mahigit limampung taong gulang

sana, USB ay di nawalang tuluyan

nabalikan ko lang iyon kinabukasan

kung nawala, bagong USB ay bibilhin

natutulala ako't dagdag na gastusin

sa printing shop, naibalik iyon sa akin

at ang pasasalamat ko'y tumataginting

- gregoriovbituinjr.

02.23.2025

Pagtula'y pahinga sa laksang suliranin

PAGTULA'Y PAHINGA SA LAKSANG SULIRANIN

pagtula'y pahinga sa laksang suliranin

nire-relaks ang utak ang tanang layunin

tutula muna sa dami ng lulutasin

yaong iba naman, yosi na'y hihithitin

bago matulog o paggising, nagninilay

problemang sala-salabid ang nakahanay

mga nalilirip animo'y naghihintay

mapapatula nang loob ay mapalagay

naglalaba man o nagluluto, may tula

nasa tahanan man, sa lansangan o baha

nakangiti sa labas, sa loob ay luha

maaliwalas ang mukha ngunit balisa

nasa lungsod man, tila ako'y nasa liblib

kayrami mang ahas na sadyang mapanganib

tanging nagagawa'y ang tibayan ang dibdib

sa kaharap mang trapo't halimaw ay tigib

- gregoriovbituinjr.

02.23.2025

Ikatlong kampyonato, nakuha ni Django

IKATLONG KAMPYONATO, NAKUHA NI DJANGO

ngayong taon nga'y tatlong beses nang nagkampyon

sa larong bilyar si Francisco Bustamante

mabuhay ka, Django, sa nakamit mong iyon

mahigit sandaang katunggali'y nadale

unang panalo'y Bayou State Classic One-Ball 

One Pocket sa Louisiana, ang sunod ay

sa Las Vegas, sa Jay Swanson Memorial Nine-ball

ikatlo'y sa One Pocket Face-Off nagtagumpay

Congrats, Django, sa binigay mong karangalan

sa bansa, tulad ng kumpare mong si Efren

"Bata" Reyes, na ang taguri'y "The Magician"

kahusayan ninyo'y dapat naming tanghalin

taasnoong pagpupugay sa iyo, Django

hari ka ng bilyar at tunay na idolo

- gregoriovbituinjr.

02.23.2025

* ulat mula sa pahayagang Bulgar, Pebrero 23, 2025, p.12

Tatawirin ko kahit pitong bundok

TATAWIRIN KO KAHIT PITONG BUNDOK

tatawirin ko kahit pitong bundok

upang sa sinta'y mapatunayan ko

na siya ang sa puso'y tinitibok

nang tamaan ng pana ni Kupido

tatawirin ko kahit pitong bundok

upang patunayan lamang sa masa

na nagsisikap abutin ang tuktok

na kakamtin din nila ang hustisya

tatawirin ko kahit pitong bundok

bilang patunay sa obrero't dukha

na sila'y totoong lider na subok

na magbabago sa takbo ng bansa

tatawirin ko kahit pitong bundok

upang sa kababaihan patunay

na aking madalas na naaarok

sila'y pawang lider na mahuhusay

tatawirin ko kahit pitong bundok

upang patunayan sa mga api

na sila'y di lagi na lang yukayok

kundi giginhawa rin at bubuti

tatawirin ko kahit pitong bundok

na sistemang bulok pala'y titirik

kung sama-sama nating matatarok

na kailangan palang maghimagsik

- gregoriovbituinjr.

02.23.2025

Look Forward tayo kay Attorney Luke

Look Forward tayo kay Attorney Luke

Lider-manggagawa siyang subok

Sa Senado ay ating iluklok

Lalo 't sistema'y di na malunok

Iboto natin, Luke Espiritu

Na dapat maupo sa Senado

Siya ang kailangan, Bayan ko

Tungo sa tunay na pagbabago!

- gregoriovbituinjr.

02.22.2025

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://fb.watch/xVuJe1tdSQ/

Dahil sa political dynasty

Dahil sa political dynasty 

Trapo sa masa'y di nagsisilbi

Pulos ayuda lang sa kakampi

Upang mabago ang nangyayari

Iboto natin si Ka Leody

Para Senador ng ating bansa 

Tiyak na siya'y may magagawa 

Sa isyu ng manggagawa 't dukha

Iboto ang Senador ng madla

Si Ka Leody de Guzman na nga!

- gregoriovbituinjr.

02.22.2025

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://fb.watch/xVoYOxfcWS/ 

Ang mga nalilirip

ANG MGA NALILIRIP

iniisip ko pa ring kumatha

ng nobelang tatatak sa madla

inspirasyon ang danas ng dukha

upang sa hirap ay makalaya

nagsasalimbayan ang nalirip

na paksang umaalon sa isip

pati mga isyung halukipkip

upang masa sa dusa'y masagip

bawat pagkatha'y di isusuko

kahit ang nadarama'y siphayo

pinangarap sana'y di gumuho

at ang asam na akda'y mabuo

nawa'y masimulan at matapos

ang nobela hinggil sa hikahos

wakasan na ang pambubusabos

ng sistemang sa dibdib umulos

- gregoriovbituinjr.

02.21.2025

Nang-hostage dahil di ibinigay ang sahod

NANG-HOSTAGE DAHIL DI IBINIGAY ANG SAHOD

grabeng isyu itong dapat mabigyang pansin

hinggil sa isang obrerong kayod ng kayod

binalewala siya ng amo pa man din

kaya nang-hostage nang di binigay ang sahod

bakit ba isyu'y pinaabot pa sa ganyan

kaytindi ngang ulat kung iyong mababasa

ang kanyang lakas-paggawa'y ayaw bayaran

ng employer niyang tila ganid talaga

hinabol pa siya ng kapwa empleyado

upang pagtulungan, upang siya'y itaboy

doon humingi ng tulong ang kanyang amo

di malaman ang gagawin, nang-hostage tuloy

hanggang mga pulis na ang nakipag-usap

na nag-ambagan nang sahod niya'y mabuo

manggagawang di binayaran, di nilingap

ay napiit na't nag-sorry nang buong puso

sahod naman niya ang kinukuhang tiyak

upang kanyang pamilya'y di naman magutom

hinihingi niya'y para sa mga anak

komento ko lang sa isyu'y kamaong kuyom

- gregoriovbituinjr.

02.20.2025

* ulat mula sa pahayagang Tempo, Pebrero 20, 2025, p.5

February 20 - World Day of Social Justice

PEBRERO 20 - WORLD DAY OF SOCIAL JUSTICE

dapat may hustisya para sa lahat

para sa makataong komunidad

at para sa buhay na may dignidad

para ang ating bansa'y may pag-unlad

Pebrero a-Bente, Pandaigdigang

Araw ng Katarungang Panlipunan

isang araw na nararapat lamang

alalalahanin nating mamamayan

tulad nito ang mahalagang isyu

ng Araw ng Karapatang Pantao

hustisya'y dapat makamit ng tao

lalo yaong mga naagrabyado

wakasan na ang pagsasamantala

ng ilan sa nakararaming masa

ipaglaban, panlipunang hustisya

at baguhin ang bulok na sistema

- gregoriovbituinjr.

02.20.2025

Ang makatang Percy Bysshe Shelley

ANG MAKATANG PERCY BYSSHE SHELLEY

hanga rin ako sa makatang Percy Bysshe Shelley

pagkat siya'y makatang radikal na masasabi

mithi kong tula niya'y isalin sa ating wika

upang mga katha niya'y mabasa rin ng madla

may nakita akong aklat siya ang tinalakay

di pa mahiram sa opis na pinuntahang tunay

radikal mag-isip lalo't itinaguyod naman

pantay na pamamahagi ng yaman sa lipunan

ang kanyang aktibismo't mga akdang pulitikal

ay mababasa kung gaano siya ka-radikal

napagnilayan din niya noon ang Rebolusyong

Pranses, pati na ang pamumuno ni Napoleon

sumuporta sa himagsik laban sa monarkiya

sa Espanya, pati nang mga Griyego'y mag-alsa

laban sa imperyong Ottoman, makatang idolo

na itinuturing na sosyalista katulad ko 

sana'y mahiram ko't mabasa ang libro sa opis

na sana'y di anayin o kainin lang ng ipis

mahalagang talambuhay niya'y aking manamnam

inspirasyon siya kaya libro'y nais mahiram

- gregoriovbituinjr.

02.19.2025

Huwag nang iluklok ang walang nagawa

HUWAG NANG ILUKLOK ANG WALANG NAGAWA

wala raw nagawa ang kapitan

ang puna ng isang mamamayan

nais ng anak pumalit dito

pag natapos na raw ang termino

simpleng puna lang ng Mambubulgar

katotohanang nakakaasar

ganito'y hahayaan lang natin?

sila pa ba ang pananalunin?

tila komiks ay nagpapatawa

ngunit hindi, komiks ay konsensya

ng bayan at mga naghihirap

dahil nakaupo'y mapagpanggap

pangako, bayan daw ay uunlad

subalit progreso'y anong kupad

matuto na tayo, O, Bayan ko

huwag nang iluklok iyang trapo

- gregoriovbituinjr.

02.18.2025

* mula sa pahayagang Bulgar, 02.18.2025, p.4

Balaw

BALAW

bagong salita sa akin bagamat luma

na nasa palaisipan: Walo Pababa

tanong: ilaw o sulo para sa taong nasa

madilim na landas, sagot ay BALAW pala

ang "nasa madilim na landas" ba'y karimlan?

kaya balaw yaong gagamiting ilawan

o iyon ay isang talinghagang nawatas

na nangangahulugang "naligaw ng landas"

balaw ba'y isang gabay, patnubay, o payo

upang naligaw ng landas ay mapanuto

paano iyon ginamit sa pangungusap?

"Sindihan ang balaw, karimlan na'y laganap"

dagdag kaalaman sa makatang tulad ko

na adhika'y gamitin sa tula ko't kwento

ang balaw ding ito sa akin ay nagmulat

upang tuntunin ang minulan ng alamat

- gregoriovbituinjr.

02.18.2025

* palaisipan sa pahayagang Bulgar, Pebrero 17, 2025, p.11

Ipon sa tibuyô

IPON SA TIBUYÔ

sa bote ng alkohol na ginawa kong tibuyô
pinagtipunan ng baryang sampû at benteng buô
nakatatlong libong piso rin nang aking binuksan
na akin namang inilagak sa bangko ng bayan

mabuti na ring mag-ipon sa tibuyô ng barya
kung kinakailangan, may mabubunot talaga
may pangmatrikula na sakaling ako'y mag-aral
may pambayad din pag nadala ako sa ospital

sadyang kayhirap pag wala kang anumang naipon
kaya pag-iipon ay isa kong malaking layon
lalo't aktibista akong pultaym at walang sahod
pag may kailangan, ayoko namang manikluhod

kaya mag-ipon sa tibuyô hangga't kakayanin
habang malakas pa't obal ay kaya pang takbuhin
ayoko namang pag gurang na'y manghingi ng limos
kaya ngayon pa lang, nag-iipon na akong lubos

- gregoriovbituinjr.
02.17.2025

Nilay

NILAY

kung anu-ano ang nalilirip

o marahil walang nasa isip

mga problemang dapat masagip

o pulitikang dapat mahagip

sa kisame'y muling titingala

baka lang makasagap ng paksa

ano bang pakinabang ng madla

sa tula? wala na nga ba? wala?

pipilitin kong makapagsulat

ng anumang makapagmumulat

paksang magaan man o mabigat

o yaong paksang nakagugulat

bagamat tuliro man sa bahay

tulala ang makata ng lumbay

patuloy lang akong magninilay

upang puso't diwa'y mapalagay

- gregoriovbituinjr.

02.17.2025

Paumnahin at di makakadalo

PAUMANHIN AT DI MAKAKADALO

nais ko sanang saksihan ang proclamation rally

ng pambato sa Senado, na sina Ka Leody

de Guzman at Ka Luke Espiritu mamayang gabi

subalit may sakit si misis, di ako puwede

madaling araw nagtungo na sa unang ospital

walang kama, na-dextrose sa upuan, di nagtagal

ay lumipat na kami sa ikalawang ospital

may higaan, habang naka-dextrose ang aking mahal

isusulat ko sana sa pahayagang Taliba

ng Maralita ang proklamasyon ng manggagawa

at ating isigaw: Manggagawa Naman! sa madla

nais ko man ay di ako makasaglit mamaya

ako lang kasama ni misis sa bahay at buhay

inuna ko siya upang loob ko'y mapalagay

gayunman, proklamasyon sana'y maging matagumpay

at sa mga dadalo, mabuhay kayo! mabuhay!

- gregoriovbituinjr.

02.16.2025

Reseta

RESETA

kaytagal din namin noon sa pribadong ospital

madaling araw nang tiyan ni misis ay sumakit

dinala ko na siya sa pampublikong ospital

buti't mababa ang bill sa ospital na malapit

bago iyon, kagabi ay kumain sa kasalan

ramdam naming kayganda't kaysaya, may kantahan pa

at umuwi kami, natulog sa aming tahanan

nagising na lamang akong siya'y suka ng suka

anong sakit ng tiyan, kami'y nagpaospital na

subalit walang kama, puno sa unang ospital

matapos ma-dextrose ng nakaupo, na-discharge na

nakahiga na siya sa ikalawang ospital

may bagong resetang ibinigay ng manggagamot

upang mawala ang sakit, agad binili ito

sabi sa sarili, kalma lang, di dapat manlambot

di iiwan si misis ang sa kanya'y pangako ko

- gregoriovbituinjr.

02.16.2025

Paksa

PAKSA

kahit natutulala

patuloy ang pagtula

anumang naitala

di binabalewala

makata ng lansangan

ako kung maturingan

hinggil sa sambayanan

ang paksang tangan-tangan

dibdib ay napupunit

ng aleng kumalabit

para sa baryang hirit

buti't di nang-uumit

ang kamao ko'y kuyom

dahil kayraming gutom

bibig ko man ay tikom

pluma ko'y di uurong

titingin sa kisame

sa diwa'y may mensahe

paksang nakabibingi

sa tula sinasabi

- gregoriovbituinjr.

02.16.2025

Nadakip si Kupido

NADAKIP SI KUPIDO

sa komiks lang nakita ito

at napasaya akong sadya

nadakip kasi si Kupido

sapagkat may hawak na pana

naka-brief lang, kaya hinuli

baka may pusong mapadugo

baka makapanakit kasi

sa sinumang nasisiphayo

ayon daw sa mitolohiya

layunin niya ang panain

ang dalawang pusong nagkita

upang bawat isa'y ibigin

datapwat sa panahon ngayon

si Kupido'y alamat na lang

patuloy man ang kanyang misyon

sa komiks na'y kinatuwaan

- gregoriovbituinjr.

02.15.2025

* mula sa pahayagang Pang-Masa, Pebrero 14, 2025, p.7

Tula lang ng tula

TULA LANG NG TULA

madalas mang zero o walang like ang mga tula

di iyon dahilan upang tumigil sa pagkatha

masakit mang walang pumapansin sa nalilikha

ay di pa rin ako titigil sa pagmamakata

sa Noli Me Tangere nga'y may magandang pinayo

kay Crisostomo Ibarra si Pilosopo Tasyo

sa Kabanata Dalawampu't Lima'y nakukuro

di pangkasalukuyan ang mga akdang nahulo

baka sa hinaharap, mga tula ko'y matanggap

ng madla, dahil ito'y talaga kong sinisikap

na kathain mula puso, diwa't pinapangarap

na lipunang makatao, at walang mapagpanggap

habang narito ako't marami pang naninilay

wala mang mag-like ay tutula pagkat tula'y tulay

tungo sa hinaharap na walang hirap at lumbay

tula lang ng tula at sa tula'y magpakahusay

- gregoriovbituinjr.

02.15.2025

Pagtatanggol sa sarili

PAGTATANGGOL SA SARILI

bata pa'y nakilala na si Bruce Lee

mga akda niyang libro'y binili

hinggil sa JiKunDo, pati na sine

niya'y pinanood ko at nawili

sumunod, pelikula ni Jackie Chan

walang aklat niya akong nalaman

pagsusulat ba'y di nakagawian

kundi panoorin lang sa sinehan

nariyan din sina Jet Li, Samo Hung,

at marami pa, kung sila'y magsabong

tila sa kalaban di umuurong

sa sarili ako'y napapatanong

kung fu nila ay nais kong basahin

kanilang akda'y tiyak kong bibilhin

aralin, suriin, sanayin, gawin

nang sarili'y maipagtanggol natin

bata pa'y inaral na ang tae kwon do

may YawYan din ang mga Pilipino

na si Nap Fernandez ang guro nito

kay Bruce Lee, salamat sa iyong libro

- gregoriovbituinjr.

02.15.2025

Anong oras ka uuwi?

ANONG ORAS KA UUWI?

anong oras ka uuwi? tanong ni misis

na sinasagot ko nang may buong pagsuyo

ikapito ng gabi, tugong walang mintis

kaya pagsasama'y nananatiling buo

natural lang o likas ang tanong ng sinta

pag siya'y wala pa, ako'y nagtatanong din

ganyan talaga, lalo't kami'y mag-asawa

na sumumpang bawat isa'y pakamahalin

nag-aalala rin ang pusong di palupig

kung isa sa ami'y wala pa sa tahanan

pag di pa nakita ang sintang iniibig

dapat mabatid kung isa't isa'y nasaan

ganyan ang buhay may-asawa, naghihintay,

nagmamahalan, nagsusuyuan palagi

pag pagsinta'y nawala, iba na ang bahay

wala nang tanong: anong oras ka uuwi?

- gregoriovbituinjr.

02.14. 2025

* litrato mula sa pahayagang Bulgar, Pebrero 13, 2025, p.7

Dalawang sagot sa isang sudoku

DALAWANG SAGOT SA ISANG SUDOKU

ilang beses ko nang nakaenkwentro

dalawang sagot sa isang sudoku

doon nga'y salitan ang dos at otso

parehong tama kapag binuo mo

ganyang sudoku ay bihira naman

pagkat madalas, sagot ay isa lang

kaya natutuwa akong pagmasdan

at pagsusuri'y binalik-balikan

blangko sa litrato'y pagmasdan mo na

nasa pang-apat at panglimang linya

ilagay mo man ang otso sa una

numero dos naman sa pangalawa

subukan mong salitan ang otso't dos

alinman sa dalawa'y di ka kapos

tiyak sudoku'y iyong matatapos

at makikitang tama iyong lubos

- gregoriovbituinjr.

02.14.2025

* sudoku mula sa pahayagang Pang-Masa, Pebrero 13, 2025, p.7

Pusong gising

PUSONG GISING

anibersaryo ng unang kasal

binasbasan ng meyor ng Tanay

pampitong taon, ganyan katagal

sumpa'y magsasama habambuhay

nananatiling gising ang puso

at patuloy itong sumusuyo

tila puso'y kapara ng ginto

na pag-ibig ay di maglalaho

sa Araw ng mga Puso noon

nang dalawang puso'y sumang-ayon

na bigkisin sa iisang layon

ang pagsasama hanggang maglaon

anumang suliraning dumating

ang iwing puso'y di mahihimbing

araw man o gabi, pusong gising

itong patuloy na maglalambing

- gregoriovbituinjr.

02.14.2025

Pusang antok

PUSANG ANTOK

madaling araw na, iidlip na

aba'y malapit nang mag-umaga

sa kompyuter pa'y tipa ng tipa

ang alaga'y antok ding talaga

nariritong kami'y naghihikab

tandang dapat matulog nang ganap

nang tahiin ang mga pangarap

na sa diwa't puso'y nag-aalab

si alaga'y aking pinagmasdan

na malaking karton ang higaan

ano kaya kung siya'y bidyuhan

artista siyang muli pag ganyan

mamaya, alarm clock na'y tutunog

habang nadarama na ang hamog

buti pa'y pumikit na't matulog

may tula na namang ihahandog

- gregoriovbituinjr.

02.14.2025

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://fb.watch/xK0bhCr-1W/ 

Lasi

LASI

Tatlumpu Pahalang, ang tanong:

Pagtastas ng dahon sa buto

katanungang animo'y bugtong

pababa muna'y sinagot ko

LASI ang sagot na lumabas

sa diksyunaryo ay tiningnan

anong kahulugang nawatas

ano bang nakasaad diyan

uri ng kabibe rin pala

balakubak sa medisina

pagbiyak sa kahoy o tabla

gilagid sa anatomiya

tila malapit ang tanong sa

ikatlong kahulugan niyon:

pagbiyak sa kahoy o tabla

doon sa pagtastas ng dahon

bagamat magkaibang sadya

dagdag kaalaman sa diwa

kaya natanto kong salita

ay gagamitin sa pagkatha

- gregoriovbituinjr.

02.13.2025

* palaisipan mula sa pahayagang Abante, Pebrero 9, 2025, p.7

* sanggunian: UP Diksiyonaryong Filipino, p.681

Pagbabasa sa madaling araw

PAGBABASA SA MADALING ARAW

naalimpungatan akong sadya

nang may kumaluskos sa kusina

tila ba naglalaro ang daga

mula sa labas, nasok ang pusa

at di na rin ako nakatulog

pagkat nawala na rin ang antok

sa pagbabasa na lang uminog

ang mundo kong puno ng pagsubok

hanggang aklat ay aking nagalaw

nagbasa na sa madaling araw

libro na ang aking kaulayaw

dito'y may pag-asang natatanaw

ngunit nais ko pa ring umidlip

upang ituloy ang panaginip

kung saan ako'y may sinasagip

na sa tren ay muntik nang mahagip

- gregoriovbituinjr.

02.13.2025

Depresyon

DEPRESYON

mula ikatatlumpu't siyam na palapag

nang limampung anyos na babae'y lumundag

marahil sa problema'y di napapanatag

kaya nagawa nga iyon, kahabag-habag

sa kalooban niya'y may problemang bitbit?

agad tinapos ang buhay sa isang saglit

ngunit may Mental Health Act na tayo, subalit

mayroon pa ring nagpapatiwakal, bakit

hanggang narinig na lang ng gwardyang naroon

ang lagabog ng katawan ng babaeng iyon

paano ba mababatid kung may depresyon

ang isang tao upang tayo'y makatugon

sapat ba ang Mental Health Act na ating batas

upang dalahin nila'y magkaroong lunas

upang kanilang suliranin ay malutas

upang ang sarili nila'y di inuutas

- gregoriovbituinjr.

02.12.2025

* ulat mula sa pahayagang Pang-Masa, Pebrero 7, 2025, tampok na balita (headline) at pahina 2

* Republic Act No. 11036 - An Act Establishing a National Mental Health Policy for the Purpose of Enhancing the Delivery of Integrated Mental Health Services, na mas kilala ring Mental Health Act of 2018

Tula'y tulay

TULA'Y TULAY

tula'y tulay ko sa manggagawa

tulang kinatha ukol sa dukha

tula upang umugnay sa madla

kaya naritong nagmamakata

dito natagpuan ang pag-ibig

taludtod at saknong ang kaniig

kinatha'y nilupak at pinipig

kahit nakatihaya sa banig

tahakin ma'y pitong kabundukan

maging madawag na kagubatan

nasa lansangan man o piitan

kakatha't kakatha pa rin naman

tula'y aking tulay sa daigdig

bibigyang boses ang walang tinig

kuhila't burgesya'y inuusig

na hustisya ang pinandidilig

- gregoriovbituinjr.

02.12.2025

Larga masa

LARGA MASA

dapat matibay ang larga masa

upang mapanatag ang titira

sa tahanang itinayo nila

lumindol man, di madidisgrasya

ayon sa isang diksiyonaryo:

larga masa'y pinaghalong sukat

na dami ng buhangin, semento, 

graba't tubig, nang lalong tumibay

ang gusali't bahay na tinayo

o tulay at lansangang daanan

matibay pala ang larga masa

di lang ito para sa konstruksyon

pag lumarga ang mulat na masa

tutunguhin nila'y rebolusyon

may matibay na pagkakaisa

matatag na prinsipyo't pundasyon

tara, masa, tayo nang lumarga

baguhin ang bulok na sistema

ibagsak ang gahamang burgesya,

oligarkiya at dinastiya!

- gregoriovbituinjr.

02.12.2025

* larga masa - mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, p.680

Karahasan

KARAHASAN

pulos karahasan ang laman ng balita

Grade 8 na nakipag-break, sinaksak ng Grade 10

sinaksak ng ex ni misis ang kanyang mister

isang tatay ang sinuntok ng anak, patay

taas-singil sa kuryente, pahirap sadya

pawang karahasan ang bumungad na ulat

lalong malala ang pananaksak ng kapwa

sariling ama'y di na ginalang ng anak

presyo ng kuryente'y pahirap na sa madla

matitinding karahasan ang nababasa

selos ba't init ng ulo kaya nanaksak

bakit pinili nilang kapwa'y mapahamak

presyo ng kuryente'y karahasang palasak

ramdam ng masa'y pinagagapang sa lusak

upang bayaran ang kuryente'y nasisindak

pawang mental health problem ba ang pandarahas

na ang di kayang emosyon ay nang-uutas

ng kapwa imbes pag-usapan nang parehas

gayong problema nila'y dapat nilulutas

kung ganyan, di sapat ang Mental Health na batas

- gregoriovbituinjr.

02.12.2025

* ulat mula sa pahayagang Bulgar, Pebrero 12, 2025, tampok na balita (headline) at pahina 2

* Republic Act No. 11036 - An Act Establishing a National Mental Health Policy for the Purpose of Enhancing the Delivery of Integrated Mental Health Services, na mas kilala ring Mental Health Act of 2018

Tama ang ginawa ni Heart

TAMA ANG GINAWA NI HEART

binigyan daw ni Alden ng bulaklak si Heart
nagpapahiwatig ng pag-ibig si Alden?
aba'y bakit gayon? may asawa na si Heart
akala ko ba'y mayroon na siyang Kathryn?

mabuti na lang, maganda ang sagot ni Heart
na relasyon sa kanyang asawa'y mabuti
simple lamang ang tinugon kay Alden ni Heart:
ibigay mo na lang 'yan sa ibang babae

tingin ba ni Alden, siya'y makakaisa
mapapaibig si Heart dahil siya'y pogi
dahil pambansang bae, si Heart ay makukuha
sagot ng ginang: naghuhumindig na hindi!

batid ni Heart ang wasto niyang kalalagyan
sapagkat di siya babaeng kaladkarin
siya'y matino, tapat, may pinag-aralan
at may mister siyang dapat pakamahalin

- gregoriovbituinjr.
02.11.2025

* ulat mula sa pahayagang Bulgar, Pebrero 11, 2025, p.7

Ingat sa 'hospital bill scam'

INGAT SA 'HOSPITAL BILL SCAM'

mabuti't di kami na-scam sa ospital

nang naroon pa kami ng asawang mahal

ng apatnapu't siyam na araw, kaytagal

buti't di naloko ng scam na kriminal

ingat po sa bagong modus, O, kababayan

magti-text sa pasyente upang mabayaran

ang bill, inengganyong makaka-discount naman

kapag nagbayad daw ang pasyente sa online

pag nabayaran, maglalahong parang bula

padala sa e-wallet, natangay nang sadya

pati kausap ay tuluyan ding nawala

sa ganyang modus, pinag-iingat ang madla

labingsiyam na pala ang dito'y nadale

huli'y nangyari sa ospital sa Makati

pa'no nabatid ang detalye ng pasyente

sinong mga kasabwat na dapat mahuli

- gregoriovbituinjr.

02.11.2025

* ulat mula sa pahayagang Bulgar, Pebrero 11, 2025, tampok na balita (headline) at pahina 2

Basa-nilay

BASA-NILAY

hatinggabi, pusikit ang karimlan

kayrami pa ring napagninilayan

nais nang magpahinga ng isipan

alalahani'y makakatulugan

ngunit madalas, nagbabasa muna

ng dyaryo, libro't isyung may halaga

nagbabakasakaling may pag-asa

ang masang talagang nakikibaka

bago matulog, magninilay-nilay

sa isang isyu ba'y anong palagay

pag naghikab ay tutulog nang tunay

nang bukas, masa'y muling makaugnay

isyung sa diwa'y nakakakiliti

ay sadyang inaaral, sinusuri

kung ramdam ng masang isyu'y masidhi

kumilos kita't alamin ang sanhi

- gregoriovbituinjr.

02.10.2025

Paglalaba

PAGLALABA

matapos ang misyong pampulitika

bilang isang pultaym na aktibista

gawaing bahay naman, maglalaba

ng maruruming damit ng pamilya

ganyan lang ang buhay ng isang pultaym

may pampulitikal at pantahanan

matapos na makipagtalakayan

sa masa, sunod naman ay labahan

kukusutin ang maruming kuwelyo,

kilikili't malibag na pundiyo

aktibista'y isa ring labandero

makata'y naglalaba ring totoo

habang naglalaba ay naninilay

ang samutsaring isyu't bagay-bagay

matapos banlawan ay isasampay

at bukas, sa masa'y muling uugnay

- gregoriovbituinjr.

02.10.2025

Isaaklat na ang mga kinathang tula

ISAAKLAT NA ANG MGA KINATHANG TULA

ako ba'y isinilang upang magmakata

upang araw gabi'y kumatha nang kumatha

upang anumang nanilay ay itutula

kahit madalas nakatunganga't tulala

natanto kong ang pagtunganga'y trabaho rin

tititig sa malayo, sa langit, sa dilim

inuunawa anumang naroong lihim

na nais tuklasin kahit na may panimdim

minsan, sa pagtunganga'y may nadadalumat

paksang pag napagtanto'y agad isusulat

nagbabakasakaling ang masa'y mamulat

tungong pantay na lipunang kanyang nasipat

walang pera sa tula kung paisa-isa

subalit kung isasaaklat, may halaga

tipunin na ang mga tulang nakatha na

aklat na nalathala, sa madla'y ibenta

- gregoriovbituinjr.

02.09.2025

Ang maskot pala'y wisit

ANG MASKOT PALA'Y WISIT

salitang MASKOT pala ay WISIT

kung ang pangalan ng maskot ay BU

ngalan ng dula: si BU, ang WISIT

paumanhin sa bagong pauso

ako nga'y napaisip sa tanong

sa Dalawampu't Anim Pababa

ang maskot ay tulad ni Pong Pagong,

o ni Kikong Matsing, ni Mang Muta

mabuti't ako'y may diksyunaryo

at sinangguni ano ang MASKOT

WISIT ang ibang salita nito

kaya krosword na'y aking nasagot

buti't nabatid ang kahulugan

upang magamit ko sa pagkatha

isa itong dagdag kaalaman

para sa mga kwento ko't tula

- gregoriovbituinjr.

02.09.2025

* krosword mula sa pahayagang Pilipino Star Ngayon, Pebrero 9, 2025, p.10

* mula sa UP Diksiyonaryong Filipino: maskot, pahina 766; wisit, pahina 1337

Kakasuhan dahil sa P241B singit sa badyet

KAKASUHAN DAHIL SA P241B SINGIT SA BADYET

singit sa badyet ng pamahalaan

ay matagal na ring usap-usapan

blangkong badyet umano'y tinapalan

kaya heto mayroon nang kakasuhan

two hundred forty one billion pesos na

ang siningit ng mga kongresista

anang ulat, nang ito'y mabisita

kaya tama lang tao'y magprotesta

sigaw nga: Mandarambong, Panagutin!

Mandarayang Kongresista, Singilin!

ang twenty twenty five budget, alisin!

dinastiyang pulitikal, durugin!

ito'y pinakamasahol daw na badyet

na may mga blangko't kayraming singit

pang-ayuda't pang-eleksyon, pinuslit?

O, Bayan, di ka pa ba magagalit!

- gregoriovbituinjr.

02.09.2025

* ulat mula sa pahayagang Bulgar, Pebrero 9, 2025, tampok na balita (headline) at pahina 2

Walang tibay ang gawang balasubas

WALANG TIBAY ANG GAWANG BALASUBAS

sementadong flood control project, dumausdos

gumuho sa walang hintong buhos ng ulan

magkanong pera ng bayang dito'y ginastos

kontratista pala nito'y di nasilayan

bakit ba walang tibay ang ginawang ito

ilang mason ang naglinaw nang kausapin

di kumapit ang semento, kulang sa bato

di type A o type B ang mixing ng buhangin

proyekto'y tinipid? o kaya'y kinurakot?

kaya flood control project ay bumigay agad

sinong responsable? sinong dapat managot?

ilang milyong piso ang dito'y kinulimbat?

anang ulat, pagkakagawa'y balasubas

ilang lokal na kontratista pa'y blacklisted

apatnapu't siyam na metro ang nalagas

nalusaw na milyones sa bayan pa'y hatid

- gregoriovbituinjr.

02.08.2025

* ulat mula sa pahayagang Abante Tonite, Pebrero 8, 2025, p.3

Isang kahig, isang tuka

ISANG KAHIG, ISANG TUKA

tulad daw ng manok / ang buhay ng dukha

pagkat sila'y isang / kahig, isang tuka

sa bawat pagkilos / ay kakaing sadya

pag di nagtrabaho, / pagkain ay wala

parirala itong / palasak sa bayan

upang ilarawan / yaong karukhaan

maagang gigising / at paghahandaan

ang isang araw na / lalamnan ang tiyan

kaya tinatawag / silang mahihirap

ng tusong burgesyang / pawang mapagpanggap

sangkahig, santuka'y / wala raw pangarap

mga maralitang / walang lumilingap

bawat kinikita'y / para sa pagkain

di sa luho, gamit, / o anupaman din

bawat pagkahig mo'y / pang-ngayong pagkain

wala para bukas / at kakahig pa rin

- gregoriovbituinjr.

02.08.2025

* komiks mula sa pahayagang Pang-Masa, Pebrero 6, 2025, p.7

Sinagasaan? Di nasagasaan?

SINAGASAAN? DI NASAGASAAN?

kaybigat ng ulat sa pahayagan:

ang "Traffic enforcer sinagasaan

sa busway", rider pa ang suspek diyan

sinagasaan! di nasagasaan!

ibig sabihin, iyon na'y sinadya

bakit traffic enforcer kinawawa?

galit ba sa kanya ang nanagasa?

gustong makatakas ng walanghiya?

naiinis sa trapik, naburyong na?

may matinding mental health problem siya?

mabigat na problema'y dala-dala?

nang dumaan sa bawal na kalsada?

nawalan ng preno, ayon sa rider

kaya nadale ang traffic enforcer

nang makapunta ng bike lane ang rider

ay nakabangga pa ng isang biker

enforcer ay nanakit na ang braso

at likod, nasa ospital na ito

rider nama'y sasampahan ng kaso

ng hit-and-run, tiyak na kalaboso

- gregoriovbituinjr.

02.08.2025

* ulat mula sa pahayagang Abante Tonite, Pebrero 8, 2025, tampok na balita (headline) at pahina 2

Kwento ng kwento

KWENTO NG KWENTO

talagang pinaghuhusayan ko

ang pagkatha ng maikling kwento

nagbabakasakali lang ako

na makatha ang nobelang plano

simulan muna sa kwentong munti

subukan ang pabula o dagli

paksa ko'y kontrabida ang hari

at bayani'y yaong aping uri

batay sa dinanas bilang tibak

at sa mga gumapang sa lusak

ideya't isyu nga'y tambak-tambak

di mauubos ang bala't pitak

basta ako'y katha lang ng katha

diwa'y sinasanay sa paglikha

balang araw, nobelang inakda

sa taumbayan mananariwa

- gregoriovbituinjr.

02.07.2025

Trapo kadiri

TRAPO KADIRI

dati pang-marginalized ang party list

ngayon mga trapo ito'y pinuslit

di naman marginalize, nagpumilit

na party list na'y kanilang magamit

magbabalot na raw ang isang donya

isang artista'y nominee ng gwardya

asendero'y nagkunwang magsasaka

nominado rin ay kapitalista

nababoy na ang party list na batas

pinaikutan na ng mga hudas

kinalikot ng mga balasubas

kinutinting ng mga talipandas

kayraming billboard upang matandaan

ng botante ang kanilang pangalan

ngunit babawiin sa mamamayan

ang ginastos nilang trapong gahaman

mga trapo kasi ang nominado

dinastiya'y pinasok na rin ito

dapat sa kanila'y huwag iboto

iba naman, di ang kupal na trapo

- gregoriovbituinjr.

02.07.2025

* mula sa pahayagang Bulgar, Pebrero 6, 2025, p.4

Sawing puso, sawing buhay

SAWING PUSO, SAWING BUHAY

"Handa na akong mawala sa mundo"

mensahe sa pesbuk ng taga-Tondo

nagkatampuhan ng nobya umano

sariling buhay ay pinugto nito

ang awtoridad ay inaalam pa

kung nagpakamatay nga ang biktima

isasailalim sa awtopsiya

upang rason ay matukoy talaga

O, Pag-ibig, pag nanalo'y karibal

ang bigo'y bakit nagpapatiwakal?

pinugto ang pusong umaatungal

mga nasawi ba'y nagiging hangal?

tanging taospusong pakikiramay

sa pag-ibig niyang tigib ng lumbay

sawing pagsinta'y nabaon sa hukay

kanyang sinta kaya'y di mapalagay?

- gregoriovbituinjr.

02.07.2025

* ulat mula sa pahayagang Abante, Pebrero 7, 2025, p.2