Ang aklat ko't kamiseta

ANG AKLAT KO'T KAMISETA

mga akda ni Ka Popoy ay sinalibro

habang suot ang kamisetang may litrato

ni Lean Alejandro, pawang magigiting

na bayani ng masa't sadyang magagaling

sosyalistang sulatin ni Ka Popoy Lagman

sa aking aklatan ay muling natagpuan

sa The Great Lean Run noon kami'y dumalo't

nabigyan ng magandang kamisetang ito

libro't kamisetang kaytagal na sa akin

lalo't kayamanan na ring maituturing

ng mga kagaya kong tibak na Spartan

na tuloy ang pakikibaka sa lansangan

mga gamit itong naging inspirasyon na

sa pagkilos laban sa bulok na sistema

- gregoriovbituinjr.

06.26.2024

* pamagat ng aklat: "Ka Popoy: Notes from the Underground"

* tatak sa kamisetaL "The Great Lean Run - Step into his shoes, follow his footsteps"

Ang kuwago at ang lapira

ANG KUWAGO AT ANG LAPIRA

nagpupuyat ang kuwago sa gabi

pagsusunog ng kilay ang diskarte

ang tawag pala sa kanya'y lapira

na katugma'y panggabi ring bampira

gising naman ang kuwago pag araw

na nagsusunog din naman ng kilay

pulos pagbabasa dito at doon

hinahasa ang kanyang edukasyon

subalit magkaiba man ang tawag

silang dalawa ay magkamag-anak

pawang palaaral, matatalino

kapara'y karakas ni Tata Lino

ngunit isa't isa'y walang hamunan

na magpaligsahan ng nalalaman

imbes kompetisyon, kooperasyon

walang payabangan ang mga iyon

nabatid nilang sa kapitalismo

pataasan ng ere yaong tao

kumpetisyon kung sino ang magaling

kaya may trapong gahaman, balimbing,

may pang-aapi't pagsasamantala,

elitista't mapanlamang sa kapwa

pagkat nag-aral ang mga kuwago

pasya nila'y di tularan ang tao

- gregoriovbituinjr.

06.24.2024

* 35 Pahalang: Kuwago sa gabi, palaisipan mula sa pahayagang Abante, Hunyo 7, 2024, pahina 10

* lapira - uri ng kuwago (Tyto capensis) na abuhing kayumanggi ang pakpak at puti ang dibdib at mukha, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, pahina 678

Aklat para sa pamangkin

AKLAT PARA SA PAMANGKIN

klasiko ang aklat na bigay sa pamangkin

na mahilig magbasa tulad ng tiyuhin

ang 20,000 Leagues Under The Sea ni Jules Verne

ay paglalakbay sa dagat na anong lalim

nabili ko sa Book Sale ang nasabing aklat

na paboritong tambayan sa pagbubuklat

ng iba't ibang paksang nakapagmumulat

na masasalat, masusulit, masusulat

nais kong magbasa rin sila hangga't bata

ng samutsaring kwento, o kaya'y pabula

at mapatalas ang kanilang pang-unawa

sa pamilya, paligid, bayan, kapwa bata

kasama ang pamangkin, kayraming nanilay

na pagbabasa talaga'y kanilang tulay

sa buhay, isang libro man ang aking bigay

sa pamangking matalino't napakahusay

- gregoriovbituinjr.

06.23.2024

Itaw-itaw

ITAW-ITAW

nabasa ko'y itaw-itaw, ano ba iyon?

nakalutang sa atmospera'y depinisyon

gaya ng planeta, bituin, konstelasyon

aba, may salita pala tayong ganoon

nakalutang ng walang mga nakakabit

na makikita natin sa ere, sa langit

oo, palutang-lutang lang, di nakasabit

subalit paano salita'y ginagamit?

anang UP Diksiyonaryong Filipino

ang itaw-itaw ay pang-uri ngang totoo

halimbawa ng gamit ay hinahanap ko

kaya sa tula'y sinubukan ko na ito:

nakalutang sa atmospera, itaw-itaw

ang mga talampad, buwan, buntala't araw

na pag gabi ko lamang sila natatanaw

ay, kayganda't tila nagkikislapang ilaw

- gregoriovbituinjr.

06.23.2024

* itaw-itaw - mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, pahina 523

* talampad - konstelasyon, mula sa aklat na Balatik: Etnoastronomiya, pahina 5

L at R

L AT R

wala raw R sa Tsino at wala raw L sa Hapon

kaya sa Japan, walang pulis at sundalo roon

subalit may puris at sundaro, iyon ang meron

na aming biruan nang kabataan namin noon

gayundin naman, kapag may naghahanap ng LIGHTER

ang Pinoy na mukhang Hapon, tanong ko agad: WRITER?

na pag sinabi niyang bilib siya't ako'y LEADER

baka ibig niyang sabihin, ako'y isang READER

kaya L at R minsan ay nagkakabaliktaran

na di Left and Right o Lighting Rally ang kahulugan

na sa usapan ay dapat nagkakaunawaan

kaya biruan man noon ay dapat mong malaman

sa L at R minsan ay natatawa na lang tayo

mahalaga ito'y nauunawaang totoo

- gregoriovbituinjr.

06.23.2024

Pusong bakal

PUSONG BAKAL

minsan, kailangan natin ng pusong bakal

upang sa ganitong buhay ay makatagal

upang harapin ang problema ng marangal

upang labanan ang mga utak-pusakal

di sa lahat ng problema'y panghihinaan

ng loob kundi matuto tayong lumaban

dapat nating patatagin ang kalooban

laban sa sistemang bulok ay manindigan

marami ang manunuligsa't manlalait

sa tulad nating kanilang minamaliit

huwag tayong umiyak at maghinanakit

tumindig tayo't kapitbisig ng mahigpit

maraming isyu't usapin ang naririnig

pati pagkatao natin ay nilulupig

huwag panghinaan, huwag magpapadaig

balang araw, tayo naman ang mang-uusig

minsan, kailangang bakal ang ating puso

sa paglaban sa burgesya't mga hunyango

na tanging gawaing di sila humihinto

ay pagsasamantala't pagkahig ng tubo

- gregoriovbituinjr.

06.23.2024

* litrato mula sa google

Kahulugan ng pagsinta

KAHULUGAN NG PAGSINTA

hinagilap kita noon sa diksyunaryo

kung ano ang kahulugan ng pag-ibig mo

hinahanap din kita sa bawat salita

kung kitang dalawa'y talagang magkatugma

sa glosaryo'y anong kahulugan ng puso?

hinarana pa kita ng buong pagsuyo

ah, kailangan ko ng talasalitaan

upang maunawaan bawat kahulugan

nag-unawaan ang dalawang umiibig

pagkat diksyunaryo'y puso kaya nagniig

pagkat bawat salita'y isang panunumpa

sa Kartilya ng Katipunan nakatala

kaya ang pag-ibig ko'y iyong iyo lamang

"mahal kita" ang sigaw kong pumailanlang

- gregoriovbituinjr.

06.22.2024

5067 at 6507

5067 AT 6507

bihirang magtama ang iskor at bilang ng laro

subalit naganap, rambol nga lamang ang numero

sa Word Connect, pang-six thousand five hundred seven laro

habang five thousand sixty seven naman ang iskor ko

tigisang digit na zero, five, six, at seven, di ba?

pareho ng numero, magkaibang pwesto lang nga 

abangan ko'y iskor at bilang ay sabay talaga

subalit kailangan dito'y sipag at tiyaga

halimbawa, sa larong pang-six thousand eight hundred ten

ang iskor kong nakuha'y six thousand eight hundred ten din

dapat lang matiyempuhan nang magawang magaling

at huwag susuko, sa laro'y magkonsentra man din

salita'y nakakatuwang laruin sa Word Connect

subalit minsan din dapat sa salita'y matinik

sa larong ito, placard pa ang salitang natitik

plakard na sa pagkatao ko'y tatak nang sumiksik

- gregoriovbituinjr.

06.22.2024

Mas ligtas daw ang tubig-gripo

MAS LIGTAS DAW ANG TUBIG-GRIPO

maniniwala ka ba sa sabi ng D.E.N.R.

mas ligtas ang tubig-gripo kaysa tubig-mineral

subalit ito'y aking nagagawa nang regular

pagkat mas mura't sa tubig-gripo'y nakatatagal

ang kalidad ng tubig, sa D.E.N.R. ay misyon

anila, di lahat ng water refilling station

kalidad ng tubig, di laging nasusuri ngayon

dapat walang kaibang amoy, lasa't kulay iyon

gayunman, hilig kong uminom ng tubig sa gripo

minsan, iniinit; minsan sa tiyan na'y diretso

lalo't maraming ginagawa't nauuhaw ako

na nais kong matighaw agad ang pagkauhaw ko

pakiramdam ko'y di naman ako nagkakasakit

di pa butas ang bulsa, ito pa'y sulit na sulit

huwag lang tubo'y kinakalawang, tiyak sasabit

ang iyong tiyan, baka wala ka nang maihirit

- gregoriovbituinjr.

06.22.2024

* ulat mula sa pahayagang Bulgar, Hunyo 15, 2024

Salin ng akda ni Hemingway

SALIN NG AKDA NI HEMINGWAY

nakita kong muli sa munti kong aklatan

akda ni Hemingway sa buhay-karagatan

ang "The Old Man and the Sea" na sinalin naman

ni Jess Santiago na kilala sa awitan

sa The Bookshop ng UP Hotel nabili ko

sa halagang sandaan at limampung piso

naglathala'y Sentro ng Wikang Filipino

binubuo ng sandaang pahina ito

buti't naisalin na ang ganitong akda

nang sa gaya ko'y maging kauna-unawa

lalo't isang Nobel Prize winner ang maykatha

na pagpupugayan mo sa kanyang nagawa

ating basahin "Ang Matanda at ang Dagat"

sinalin sa ating wika't isinaaklat

kaygaan basahin, madaling madalumat

mabuhay ang nagsalin, maraming salamat!

- gregoriovbituinjr.

06.22.2024

Tinutula ko pa rin...

TINUTULA KO PA RIN...

tinutula ko pa rin ang pakikibaka

ng manggagawa, maralita, magsasaka

upang ibagsak ang naghaharing burgesya

at itaguyod ang panlipunang hustisya

tinutula ko pa rin ang pinapangarap

na lipunang patas at walang pagpapanggap

lipunang makataong walang naghihirap

na kaginhawahan ng dukha'y nalalasap

tinutula ko pa rin ang bawat pagtutol

sa mga isyu't usaping nakakulapol

na tila batik sa gobyerno't madlang pipol

tulad ng klima, ChaCha, gera't panunulsol

tinutula ko pa rin ang uring obrero

sa kanilang laban ay nakiisa ako

nang pakikibaka nila'y maipanalo

nang lipunan nila'y maitayong totoo

- gregoriovbituinjr.

06.21.2024

Is-ra-el ba'y nag-ala-Na-Zi?

IS-RA-EL BA'Y NAG-ALA-NA-ZI?

pinupulbos ang Palestino

ginagawa na'y dyenosidyo

pinapaslang ang kapwa tao

bakit ba nangyayari ito?

nagyabang bang anak ng Diyos?

na lahing pinili ng lubos?

na sa anumang pagtutuos

kakampihan sila ng Diyos?

Katoliko'y bulag-bulagan?

Is-ra-el pa'y kinakampihan?

Father, bakit ba kayo ganyan?

aba, kayrami nang pinaslang

kahit mali ang ginagawa?

ay maka-Is-ra-el pang lubha?

gawa sa Palestinong madla

ay talagang kasumpa-sumpa

ginagaya nila si Hitler?

sa dami ng mga minarder?

Palestino na'y sinisiil

kailan ganito'y titigil?

- gregoriovbituinjr.

06.21.2024

* ulat mula sa pahayagang Abante, Hunyo 9, 2024, pahina 3

Balong

BALONG

sa Luneta, isa iyong balong

o fountain, tubig na pinasirit

habang may musikang tumutugtog

at napakakulay pa't marikit

saglit akong napatigil doon

upang magpahinga at magnilay

binidyuhan ang balong na iyon

na ilaw ay aliw na nagsayaw

sana doon sinta ko'y kasama

naglilibot kami't namamasyal

subalit kaylayo ng Luneta

upang isama't doon magtagal

sa balong ay napatitig ako

tubig ba'y naaksayang totoo?

- gregoriovbituinjr.

06.21.2024

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://fb.watch/sQTSEq7oHU/

Dapulak

DAPULAK

ang alam ko'y may salitang dapurak

nagpipiga ng katas sa pagtapak

habang sagot sa krosword ay dapulak

amag sa halaman pala ang linsyak!

dagdag sa nababatid na salita

at sa pag-unlad ng sariling wika

dapurak at dapulak, magkatugma

na sa pagtula'y talagang sariwa

mga katagang di agad mapansin

ngunit sadyang mahalaga sa atin

upang kaalaman ay paunlarin

at lumawig ang panitikan natin

muli, salamat sa palaisipan

umuunlad ang talasalitaan

- gregoriovbituinjr.

06.21.2024

* dapulak - maliliit at puting funggus sa halaman at puno

* dapurak - paulit-ulit na pagtapak ay pagpiga upang humiwalay ang katas sa tinatapakan

- mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, pahina 265

- palaisipan mula sa Pilipino Star Ngayon, Abril 28, 2024, p. 10

I'm just a struggling writer

I'M JUST A STRUGGLING WRITER

(a Filipino dalit in English)

I'm just a struggling writer

for urban poor and laborer

also poet in the corner

who is fond of rhyme and meter

sometimes have sweet and bad temper

what I'm writing is what is right

although I'm a Left when I write

what I feel, hear, or what's in sight

some topics are heavy and tight

while others are easy and light

sometimes I look in the mirror

what if I became a juror

writes about tokhang, its horror

and judging with all my valor

that those topics should I abhor

- gregoriovbituinjr.

06.21.2024

* dalit - a native Filipino poem composed of eight syllables per line 

Pabula: Huntahan ng 2 pusa

PABULA: HUNTAHAN NG 2 PUSA

nakita ko ang dalawang alaga

masarap ang higa ng isang pusa

habang isa naman ay nakalinga

na animo'y naghuhuntahang sadya

tanong ng isa, "Saan ka patungo?"

sagot sa kanya, "Ako'y manunuyo

ng pusang kayganda't nararahuyo!"

"Ingat, baka tungo ay biglang liko!"

nakakatuwa't may payo pang hatid

ang ate'y nagbilin pa sa kapatid

mag-ingat upang di ito mabulid

sa disgrasyang di nito nababatid

dalawa silang alaga sa bahay

doon na isinilang silang tunay

kaya lagi akong nakasubaybay

nang may maikwento't maisalaysay

- gregoriovbituinjr.

06.20.2024

* litratong kuha ng makatang gala

Ang maglingkod sa masa

ANG MAGLINGKOD SA MASA

O, kaysarap maglingkod sa masa

kaya ako naging aktibista

magkakasamang nakikibaka

para sa panlipunang hustisya

api ang sektor ng sagigilid

paglaya nila'y nasang ihatid

silang sa karimlan binubulid

ng burgesya't elitistang ganid

kapitalismo'y nakakubabaw

sa pamahalaang tuod man daw

upang tubo nila'y mapalitaw

kaya obrero'y kayod kalabaw

pati na dukhang kapos na kapos

ay patuloy na nabubusabos 

sangkahig, sangtuka na't hikahos

na ginhawa'y asam nilang lubos

nais kong kahirapa'y mapawi

patas na lipunan ang lunggati

parehas na palakad ang mithi

pantay na sistema't walang hari

tubo'y bawasan, sweldo'y taasan!

pagsirit ng presyo ay pigilan!

pagsasamantala ay labanan!

itayo, makataong lipunan!

- gregoriovbituinjr.

06.20.2024

* sagigilid - marginalized

* kuha sa pagkilos sa Recto bago mag-Mendiola, Hunyo 12, 2024    

Ulap na anyong bakunawa

ULAP NA ANYONG BAKUNAWA

ulap na anyong bakunawa ang natanaw

katanghaliang tapat, sikat pa ang araw

sa buwan lang ang bakunawa nauuhaw

nalunok na niya'y anim na buwan na raw

bakunawa yaong kumakain ng buwan

pag may eklipse o laho sa kalangitan

na sa alapaap ay aking natandaan

na sa panitikan nati'y matatagpuan

bakunawa'y tila dragon ang masasabi

o kaya sa Ibong Adarna ay serpyente

o sa Griyego ay ang earth-dragon ng Delphi

tulad ng nagngangalang Python at Delphyne

anong sarap pagmasdan ng ulap sa langit

mga disenyong di sa atin pinagkait

ulap na bakunawa, na ulan ang bitbit

sakaling bumuhos sana'y di nagngangalit

- gregoriovbituinjr.

06.19.2024

Pagpupuyat na naman

PAGPUPUYAT NA NAMAN

gabi hanggang madaling araw ay gising pa

di pa rin makatulog ang makatang aba

kaya si misis, ako'y laging pinupuna

sasabihan akong dapat magpahinga na

tanto ko namang tama talaga si misis

pikit man ako, sa diwa'y nagkakahugis

yaong mga katagang di ko na matiis

bigla akong babangon sa pagkagiyagis

agad kong isusulat ang nasasaisip

na ibinulong ng nimpa sa panaginip

hinggil sa samutsaring isyung halukipkip

pag nawala sa diwa'y walang kahulilip

kaya babangon ako't tiyak mapupuyat

upang lamig ay damhin nang nakamulagat

upang kathain ang sa diwa'y di maampat

upang sa kwaderno ang tinta'y ipakalat

- gregoriovbituinjr.

06.19.2024

* litrato mula sa app game na Word Connect

* pagkagiyagis - pagkabalisa

* kahulilip - kapalit, di na maaalala

May kalayaan ba kung gutom ang masa?

MAY KALAYAAN BA KUNG GUTOM ANG MASA?

may kalayaan ba / kung gutom ang masa

may magagawa ba / sa palsong sistema

bakit naghahari / ang kapitalista't

masa'y tinapakan / ng tusong burgesya!

bakit patuloy pa / ang sistemang bulok

bakit namumuno'y / pawang trapong bugok

dinggin natin yaong / awiting Tatsulok:

ang dukha'y atin nang / ilagay sa tuktok

ang kapitalismo'y / talagang marahas

na sa dagdag sahod / sadyang umiiwas

ang lipunan dapat / patas at parehas

kaya dagdag sweldo'y / agad isabatas

iyang masang gutom / ay wala ngang laya

pagkat nasa hawla / ng trapo't kuhila

doon ipiniit / ang mayoryang dukha

sa sistemang ganyan / dapat makawala

kaya sambayanan, / tarang magsikilos

at magkapitbisig / tayong mga kapos

paghandaan itong / pakikipagtuos

sa sistemang dapat / nang wakasang lubos

- gregoriovbituinjr.

06.19.2024

* litratong kuha ng makatang gala sa Daang Espanya, Maynila, Hunyo 12, 2024